Efektywne nawożenie azotem przy pomocy testu Nmin

EFEKTYWNE  NAWOŻENIE AZOTEM PRZY POMOCY TESTU N_min

Azot jest podstawowym i najbardziej plonotwórczym składnikiem pokarmowym roślin. W produkcji roślinnej jego głównym źródłem są obecnie nawozy mineralne. Wielkość dawek nawozów azotowych określa się na podstawie potrzeb pokarmowych roślin, o których decydują wymagania poszczególnych gatunków oraz wielkość uzyskiwanych plonów. Rośliny swoje potrzeby pokarmowe częściowo pokrywają pobierając azot znajdujący się w glebie, natomiast brakująca ilość musi być dostarczona w postaci nawozów. Zatem, aby właściwie obliczyć wielkość dawki nawozów azotowych należy możliwie najdokładniej określić ilość azotu dostępnego w glebie. Bezpośrednią i najbardziej precyzyjną metodą oceny glebowych zasobów tego składnika jest test azotu mineralnego (test N_min).

Test N_min polega na określeniu zawartości dostępnych dla roślin form azotu: azotanowej (N-NO₃) i amonowej (N-NH₄) w warstwie gleby, w której rozmieszczona jest główna masa korzeni (0-60 cm). Badania są powszechnie wykonywane w okręgowych stacjach chemiczno-rolniczych. Wykorzystanie testu N_min pozwala zwiększyć efektywność nawożenia azotowego, dlatego jest on dedykowany wszystkim gospodarstwom chcącym podwyższać swoje zyski i efektywność gospodarowania nawozami.

Ocena zasobności gleby w azot mineralny do celów doradztwa nawozowego

Do badań zawartości N_min w glebie próbki pobiera się wczesną wiosną, tuż przed ruszeniem wegetacji i przed zastosowaniem nawozów. Analizy wykonywane są w świeżych próbkach. Do momentu rozpoczęcia analiz glebę należy przechowywać w opakowaniach zabezpieczających przed wysychaniem, w temp. 2-5ºC (nie dłużej niż przez trzy dni).

Wynik testu wyrażony w kg N_min/ha odnoszony jest bezpośrednio do potrzeb pokarmowych roślin. W celu uściślenia wielkości pierwszej dawki azotu wykorzystuje się średnie zawartość azotu mineralnego w glebie, które zostały wyznaczone na podstawie badań monitoringowych (tab. 1).

Tabela 1

Ocena zasobności gleby w azot mineralny wczesną wiosną

Źródło: T. Jadczyszyn, J. Kowalczyk, W. Lipiński „Zalecenia nawozowe Nawożenie mineralne na gruntach ornych i trwałych użytkach zielonych” Instrukcja upowszechnieniowa, IUNG-PIB, Puławy 2015

Korekta nawożenia azotem w oparciu o test N_min

Zawartość azotu mineralnego jest wskaźnikiem potrzeb nawożenia tym składnikiem. Jeśli wynik testu N_min mieści się w przedziale zawartości średnich dla danej kategorii agronomicznej gleby, planowana dawka azotu nie wymaga korekty. Wtedy zaleca się przeciętne dla danego siedliska dawki nawozów azotowych. W przypadku stwierdzenia niskiej lub bardzo niskiej zawartości składnika, planowaną dawkę N należy zwiększyć o różnicę pomiędzy dolną granicą zawartości średniej i oznaczoną zawartością N_min. Wysoka lub bardzo wysoka zawartość azotu mineralnego w glebie wskazuje, że dawkę nawozów można zmniejszyć bez szkody dla plonowania roślin, a z korzyścią dla efektów ekonomicznych i środowiskowych. Planowaną dawkę należy zmniejszyć o różnicę pomiędzy zawartością N_min w glebie pobranej z pola i górną granicą zawartości średniej dla danej kategorii gleby.

Wykorzystanie jesiennego pomiaru Nmin w doradztwie nawozowym

Szacowanie zasobów azotu wiosną, na podstawie wyników pomiarów wykonanych jesienią stanowi rozwiązanie w sytuacjach, kiedy wykonanie analiz w okresie wiosny nie jest możliwe ze względów organizacyjnych. W uprawach ozimin pierwszą dawkę azotu stosuje się na początku ruszenia wegetacji roślin, gdy tylko możliwy jest wjazd maszynami rolniczymi na pole. W praktyce rolnicy starają się rozsiewać nawozy w momencie, gdy po nocnych przymrozkach gleba bywa jeszcze powierzchniowo zamarznięta i rozmarza w ciągu dnia. Głębsze warstwy gleby mogą być jeszcze wówczas zamarznięte, co uniemożliwia pobranie próbek w celu oznaczenia zawartości azotu mineralnego. Od momentu pobrania próbki do uzyskania wyników analiz z laboratorium mija na ogół kilka dni. Oczekiwanie na wynik testu mogłoby opóźniać wysiew nawozów, dlatego często stanowi to barierę w jego stosowaniu. W takiej sytuacji możliwe jest wykorzystanie dla potrzeb doradztwa nawozowego wyników oznaczeń zawartości azotu w próbkach gleby pobranych jesienią. Zasobność w N_min w glebie wiosną, na podstawie wyniku pomiaru jesiennego, szacujemy wykorzystując opracowane współczynniki przeliczeniowe (tab. 2).

Tabela 2

Współczynniki do szacowania ilości azotu mineralnego w glebie wiosną

Źródło: T. Jadczyszyn, W. Lipiński „Praktyczne wykorzystanie testu Nmin w doradztwie nawozowym” Materiały szkoleniowe, IUNB-PIB, Puławy 2017